ایزو پروپیل الکل

توضیحات

ایزوپروپیل الکل با فرمول مولکولی C۳H۸O و یا C۳H۷OH ، کوچکترین عضو دسته الکل های نوع دوم است. این ماده در مقایسه با دومین محصول الکلی تجاری به شمار می‌آید.

ویژگی فیزیکی و شیمیایی ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل ماده ای بی رنگ و اشتعال پذیر با بویی تند می‌باشد. به طور گسترده به عنوان حلال و مایع تمیز کننده به خصوص برای حل کردن روغن ها استفاده می‌شود.
ایزوپروپیل الکل به دلیل داشتن نقطه جوش نسبتا پایین سریعا تبخیر می‌شود. این ماده در آب، بنزن و اکثر حلال های آلی به راحتی حل می‌گردد، اما در محلول های حاوی نمک، انحلال پذیری ندارد.
این ماده در بازار مواد شیمیایی به نام های ایزوپروپانول، ۲-پروپانول ،دی متیل کربینول مرسوم است.
علت تقاضای بالای خرید برای ایزوپروپیل الکل بعد از اتیل الکل، قیمت پایین تر و آزاد بودن آن از قوانین دولتی است.

بیشتر حجم تولیدی ایزوپروپیل الکل برای تولید مواد شیمیایی کشاورزی، دارویی، کاتالیزورهای فرآیندی وحلال‌ها مصرف می‌شود. ایزوپروپانول در واکنش های هیدروژن گیری، اکسیداسسیون، استری، اتری، آمین دار و هالوژندار شدن، خیلی آسان تر از الکل های نوع اول مثلا پروپیل الکل نرمال یا اتیل الکل به کار می‌رود.

از کاربرد های ایزوپروپانول، کاهش کشش سطحی آب جهت نفوذ آب می‌توان اشاره کرد.

تولید ایزوپروپیل الکل

دو روش اصلی زیر برای تولید ایزوپروپیل الکل وجود دارد که در هر دو روش از پروپن به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود.

۱- آبدهی مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی همگن

۲- آبدهی غیر مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی ناهمگن

(CH۳) ۲CHOH → (CH۳) ۲CO + H۲

کاربرد ایزوپروپیل الکل

این ماده در ساخت انواع شیشه شورها، ضد عفونی کننده ها، رنگبرها، در مواد آرایشی مانند اسپری های مو، و در صنعت چاپ برای کم کردن دمای آب در دستگاه های چاپ استفاده می‌شود. ایزوپروپانول برای ساخت استون و سایر مشتقات آن نیز کاربرد دارد.

کاربرد در پزشکی:

این ماده ایزومری از پروپیل الکل با خواص ضد باکتریایی به حساب می آید. کاربرد ایزوپروپیل الکل در پزشکی با توجه به خاصیت ضد باکتریایی آن در صابون‌ها و لوسیون‌ها  و در عمل‌های جراحی به عنوان عامل ضد عفونی کننده‌ی پوست می‌باشد و در ساخت آنتی بیوتیک‌ها نیز کابرد دارد. ایزوپروپیل الکل اغلب در پدهای ضد عفونی استفاده می‌شود که معمولا پنبه یا گاز است که با محلول ۶۰ تا ۷۰ درصد الکل رقیق شده در آب مرطوب می‌شود. این پدها توسط متخصصان پزشکی برای انجام وظایفی نظیر پاکسازی ابزارهای کوچک، پاک کردن سطوح و تمیز کردن پوست بیمار قبل از تزریق استفاده می‌شود.

کاربرد در خودرو:

کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت خودرو به عنوان مواد افزودنی سوختی رایج است که جهت جلوگیری از انباشت آب در خطوط سوخت به  کار رفته و همچنین می‌تواند برای تمیز کردن شیشه استفاده می‌شود. این ماده  اغلب برای حذف موم یا ترک باقی مانده به کار می‌رود.

کاربرد در آزمایشگاه:

یکی از رایج ترین موارد استفاده از ایزوپروپانول در آزمایشگاه به عنوان یک ضد عفونی کننده برای تمیز کردن تجهیزات و سطوح کار است. هنگامی که به طور مناسب استفاده شود، تعداد قابل توجهی از باکتری‌ها و دیگر آلاینده‌های بالقوه را می‌کشد، به همین دلیل است که آن را به عنوان ضد عفونی کننده دست در آزمایشگاه ها و بیمارستان ها نیز استفاده می‌کنند.
ایزوپروپیل الکل به عنوان یک ماده نگهدارنده برای نمونه های بیولوژیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده اغلب به عنوان یک رقیق کننده برای  نمونه‌های آزمون به کار می‌رود.

کابرد در صنعت:

ایزوپروپیل الکل در صنایع چاپ به عنوان یک حلال و برای تمیز کردن تجهیزات ظریف در صنعت استفاده می‌شود. در تولید اکثر اجزای کامپیوتر استفاده از ایزوپروپیل الکل به عنوان یک حلال ضروری می‌باشد و در تولید رنگ، همچنین به عنوان یک سلب کننده رنگ به کار می‌رود.

نکات ایمنی استفاده از ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل خوراکی نمی‌باشد. این ماده در بدن انسان نسبت به سایر الکل‌های خوراکی به صورت متفاوتی متابولیزه می‌شود. در نتیجه نوشیدن حتی مقداری اندک از آن می‌تواند خطرات مرگباری در پی داشته باشد. کسانی که بعد از نوشیدن ایزوپروپانول زنده می‌مانند دچار کوری دایمی می‌گردند. مقدار دوز مرگبار آن ۸ اونس در بزرگسالان گزارش شده است.
ایزوپروپانول آتش زاست بنابراین هنگام استفاده از آن باید به نکات ایمنی و مراقبت‌های مربوط به آن عمل کرد. این ماده اثر خوردگی نیز دارد و موجب خوردگی پلاستیک‌ها ،لاستیک‌ها و پوشش‌های دیگر نیز می‌شود.